ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ျမန္မာလူထုတစ္ရပ္လုံးအတြက္ ထိခိုက္အႏၱရာယ္ရွိေစႏိုင္တဲ့ နအဖ၏ ႏူးကလီးယားလုပ္ေဆာင္မွဳ လုပ္ရပ္ (ျမန္မာဘာသာျပန္)။

(နအဖတို ့ရဲ ့ ႏူကလီးယားအစီအစဥ္အား ေဖၚျပထားေသာ ျမန္မာ့ဒီမိုကရက္တစ္အသံ (DVB) မွ ေဖၚျပခ်က္အား ကိုေအာင္ဆန္းမန္းမွ ျမန္မာဘာသာသို ့ ျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္)။

IAEA ဒါရိုက္တာေဟာင္း ေရာဘတ္ကယ္လီ၏ ၿမန္မာနဴကလီးယား စီမံကိန္းအေႀကာင္း ေဆာင္းပါး (ၿမန္မာဘာသာၿပန္)။

By ROBERT KELLEY
Published: 3 June 2010

DVB ရဲ႕ ၅နွစ္ႀကာ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းမႈမ်ားက ၿမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ နဴကလီးယားလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး စီမံခ်က္မ်ားကို ေဖၚထုတ္နိုင္လိုက္ပါၿပီ။ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းေတြ႔ရိွမႈမ်ားအတြက္ အေရးပါသူတစ္ဦးကေတာ႔ ဒံုးလက္နက္နွင္႔ နဴကလီးယား စီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္ပစၥည္း အစိတ္ပိုင္း နမူနာမ်ားကို ထုတ္လုပ္ရာမွာ တာ၀န္ယူခဲ႕ေသာ၊ ဒံုးလက္နက္ကၽြမ္းက်င္သူ ၿမန္မာစစ္အင္ဂ်င္နီယာ ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။

DVB ရဲ႕ ၿမန္မာစစ္ေရး စီမံကိန္းမ်ားကို ေထာက္လွမ္းစံုစမ္းေနမႈမ်ားကို သိရွိၿပီးေနာက္မွာ၊ ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္းဟာ DVB ကိုဆက္သြယ္လာၿပီး အေထာက္ထားစာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ ေရာင္စံုဓါတ္ပံုမ်ားကို ေပးအပ္ခဲ႕ပါတယ္။ ထိုအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ၿမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ဒုံးလက္နက္ စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ရုရွမွေလ႔က်င္႔သင္ႀကားေပးေနေသာ အေထာက္ထားမ်ားသာမက၊ ေၿမာက္ကိုရီးယား၏ ပါ၀င္ဆက္ႏႊယ္မႈတို႔ကိုပါ ေဖာ္ထုတ္ေပးနိုင္လိုက္ပါတယ္။

ထိုအခ်က္အလက္ အေထာက္ထားမ်ားအား DVB နွင္႔အတူ ပူးေပါင္း၍လေပါင္းမ်ားစြာ ေလ႔လာခဲ႕သူကေတာ႔ IAEA မွာ ဒါရိုက္တာ အၿဖစ္ထမ္းေဆာင္ခဲ႕သူ ေဒါက္တာ ေရာဘတ္ကယ္လီပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာကယ္လီသည္ ဤအထူးေဆာင္းပါးတြင္ ၿမန္မာစစ္အစိုးရ၏ နဴလက္နက္မ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးၿပဳနို္င္ေသာ နည္းပညာနွင္႔ ယူေနရီယမ္ရွာေဖြထုတ္လုပ္ေနမႈမ်ားအေႀကာင္း ေရးသားထားပါတယ္္။

ၿမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွ အေရးပါေသာ သူတစ္ဦးဟာ အလြန္လွ်ိဳ႕၀ွက္လွေသာ နဴဆိုင္ရာ စီမံခ်က္မ်ားအေႀကာင္း ထုတ္ေဖာ္ဖို႔ ၿပည္တြင္းမွထြက္ခြာလာခဲ႕ပါတယ္။ ထုိပုဂၢိဳလ္အား DVB မွ အခ်ိန္ယူ ေတြ႔ဆံုေမးၿမန္းခဲ႕ၿပီး၊ အခ်က္လက္မ်ားအား ကမာၻကိုထုတ္ေဖာ္ဖြင္႔ခ်လုိက္ပါၿပီ။ ထိုအေရးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္မွာ မႀကာေသးခင္အထိၿပည္တြင္းမွာ ဗိုလ္မႈးရာထူးအဆင္႔နွင္႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ႕ေသာ စိုင္းသိန္း၀င္းၿဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၿမန္မာစစ္အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦးၿဖစ္ၿပီး ရုရွနိုင္ငံတြင္ ဒံုးပ်ံနည္းပညာမ်ားသင္ယူခဲ႕ပါတယ္။ သူဟာၿမန္မာနိုင္ငံၿပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ဒံုးပ်ံနွင္႔ နဴကလီးယား စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္ပစၥည္းအစိတ္ပိုင္းမ်ားထုတ္လုပ္ရာ အထူးစက္ရံုမ်ားတည္ေဆာက္ၿခင္း၊ ဥေရာပ နိုင္ငံမ်ားမွထုတ္လုပ္ေသာ ေခတ္မွီ စက္ကိရိယာမ်ား ထားရိွရာ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ၿခင္း စသည္႔ တာ၀န္မ်ားထမ္းေဆာင္ခဲ႕ပါတယ္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္း ဟာ သူနွင္႔အတူ အဆိုပါစက္ရံုမ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ စက္ပစၥည္းမ်ား၏ ေရာင္စံုဓါတ္ပံုမ်ား၊ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားမ်ားအား ယူေဆာင္လာခဲ႕ပါတယ္။ DVB သည္ ထိုအေထာက္အထားမ်ားအား ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအားၿပသကာ အေသးစိတ္စစ္ေဆးၿပီး ကမာၻအားထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာရန္ စီစဥ္ခဲ႕ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာကၽြမ္းက်င္သူမ်ားဟာ ေလ႔လာေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားအေပၚမွာ အေတာ္ေလး ခ်ိန္ခ်ိန္ဆဆ ရိွႀကၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္ခ်က္ခ်မႈမ်ားရိွႀကသလို၊ အခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ထိုအေထာက္ထားမ်ားတြင္ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ားဟာ နဴလက္နက္မ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးၿပဳဖို႔ၿဖစ္တယ္ ဆိုတဲ႔ကၽြနု္ပ္တို႔၏ ေကာက္ခ်က္အား အၿပည္႔အ၀ သေဘာတူခ်င္မွတူပါလိမ္႔မယ္။ မည္သုိ႔ပင္ဆိုေစ ထိုကြဲၿပားေသာ အၿမင္မ်ားအား ႀကိဳဆိုပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ထိုကြဲၿပားေသာ အၿမင္မ်ားအေပၚအေၿခခံထားေသာ ထပ္ေလာင္း စစ္ေဆးေတြ႔ရိွခ်က္ဟာ ၿမန္မာနိုင္ငံဟာ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတယ္ဆိုေသာ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ အၿမင္အား ပိုမိုခိုင္မာေအာင္ အားၿဖည္႔ေပးပါလိမ္႔မယ္။ DVB မွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ စက္ရံုမ်ား၏ ဓါတ္ပံုမ်ားရာခ်ီရိွေနသလို၊ မေရမတြက္နို္င္ေအာင္ မ်ားၿပားလွေသာ အၿခားအခ်က္လက္ရင္းၿမစ္ နွင္႔ အေထာက္ထားမ်ားလဲရိွေနပါတယ္။ သို႔ေပမယ္႔ ဗိုလ္မႈးစိုင္း ေပးအပ္လာတဲ႕ အေထာက္ထားမ်ားနွင္႔ ဆက္စပ္ေသာ ေနာက္ေႀကာင္း အခ်က္လက္မ်ားကိုပဲ ဦးစားေပးေဖာ္ၿပသြားပါမယ္။

လြန္ခဲ႕တဲ႔ ၂နွစ္အတြင္းမွာ အီရန္နိုင္ငံ၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ နဴစီမံကိန္းမ်ားအေႀကာင္း အေထာက္အထားမ်ားဟာ laptop documents မ်ားအေနၿဖင္႔ ထြက္ေပၚလာခဲ႕ပါတယ္။ ထိုအေထာက္အထားမ်ား၏ မူလရင္းၿမစ္အားရွင္းလင္းစြာ မသိရေပမယ္႔ ထိုကိစၥသည္ နိုင္ငံတကာတြင္ အီရန္နိုင္ငံ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္နွင္႔ပတ္သက္၍ အႀကီးက်ယ္ အၿငင္းပြားဖြယ္ရာ ၿဖစ္ခဲ႕ပါတယ္။ တစ္ဖက္တြင္ ယခု ဗိုလ္မႈးစိုင္း ယူေဆာင္လာေသာ အေထာက္အထား နွင္႔ ဓါတ္ပံုမ်ားအရ အသံုးၿပဳထားေသာ စက္ပစၥည္းမ်ား မူလရင္းၿမစ္ ဘယ္ကလာသည္ဆိုမွာ ေပၚလြင္သည္႔အၿပင္၊ အေထာက္ထားမ်ား ထြက္ေပၚရာ လမ္းေႀကာင္းကလဲ လံုး၀ရွင္းလင္းလွပါတယ္။ ထိုအေထာက္အထား အခ်က္လက္မ်ားအေပၚ နဴမပ်ံ႕ပြားေရးလုပ္ေဆာင္ေနႀကေသာ အဖြဲ႕စည္မ်ားဟာ မည္သို႔ရႈၿမင္ႀကမည္လဲဆိုသည္မွာ အလြန္စိတ္၀င္စားဖြယ္ၿဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္း ဟာ DVB မွ ရိုက္ကူးထုတ္လႊင္႔ေသာ ၿမန္မာစစ္အစိုးရ၏ အစုအၿပံဳလိုက္ေသေစနိုင္ေသာလက္နက္ မ်ားထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္း မွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္အား ႀကည္႔ရႈခဲ႕ရပါတယ္။ ထိုမွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္ပါ စက္ရံုမ်ားထဲမွာ စက္ရံု ၂ခုမွာ သူတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနခဲ႕ၿပီး၊ ကမာၻကသိသင္႔ ေသာအခ်က္လက္မ်ား ပိုမိုလိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာကို ခံစားလာမိပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူဘာေတြေတြ႔ၿမင္ခဲ႕တယ္၊ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ ခိုင္းေစခဲ႕ၿခင္းခံခဲ႕ရတယ္ဆိုတာကို ဖြင္႔ခ်ဖို႔ ထိုင္းနိုင္ငံဖက္ကို ထြက္ခြာလာခဲ႕ပါတယ္။ သူေၿပာၿပတာေတြဟာ အၿခား သူ႔အရင္လူမ်ား ေၿပာႀကားထားခဲ႕သမွ်ကို ၿဖည္႔စြက္ေပးရာေရာက္တဲ႔အၿပင္၊ စစ္အစိုးရ ဘာေတြ ေဆာက္လုပ္စီမံေနတယ္ဆိုတာကို ၿပသထားတဲ႔ဓါတ္ပံုမ်ားနွင္႔ ပိုမိုခိုင္မာေအာင္ အားၿဖည္႔ထားပါတယ္။ ထို႔အၿပင္ သူတက္ေရာက္ခဲ႕ဖူးေသာ အထူးသရုပ္ၿပ သင္တန္းမ်ားအေႀကာင္းလဲ ေၿပာၿပနိုင္သလို၊ နဴစီမံကိန္းနွင္႔ပတ္သက္၍ သူေတြ႔ဆံုခဲ႕ဖူးေသာ သက္ဆိုင္သူမ်ား၏ အမည္နာမမ်ားအားလဲ ေၿပာၿပနိုင္ခဲ႕ပါတယ္။

စိုင္းသိန္း၀င္းဟာ အစၥေရးနိုင္ငံရဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ နဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈ စီမံကိန္းမ်ားအေႀကာင္း ဖြင္႔ဟေၿပာဆိုခဲ႕သူ Negev သဲကႏၱာရ တြင္ရိွေသာ Dimona နဴစက္ရံုတြင္ တာ၀န္ထမ္းခဲ႕သူ အစၥေရး နည္းပညာရွင္ Mordecai Vanunu အားၿပန္ေၿပာင္း အမွတ္ရေစပါတယ္။ Vanunu ဟာ ထိုအခ်ိန္က အစၥေရး၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ နဴစီမံကိန္းစက္ရံုမ်ား နွင္႔ ထုတ္လုပ္မႈ မ်ားအား ဓါတ္ပံုမ်ားစြာရိုက္ကာ လန္ဒန္ ၿမိဳ႕ အေၿခစိုက္ ဆန္းေဒးတိုင္းမ္ သတင္းစာႀကီးမွတစ္ဆင္႔ ၁၉၈၆ နွစ္တြင္ ကမာၻအားဖြင္႔ခ်ခဲ႕ပါတယ္။ အစၥေရးကေတာ႔ နဴလက္နက္မ်ား ရွိသည္ကို မဆိုထားနွင္႔ ထိုဓါတ္ပံုမ်ားတြင္ပါရိွေသာ စက္ရုံမ်ား ရိွသည္ကိုပင္ ၀န္မခံခဲ႕ပါ။ ဒါေပမယ္႔ Vanunu ကေတာ႔ အစၥေရးအစိုးရ၏ ၿပန္ေပးဆြဲမႈကိုခံလိုက္ၿပီး နိုင္ငံေတာ္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ ေပါက္ႀကားမႈၿဖင္႔ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ၿခင္းကို ခံလိုက္ရပါတယ္။ ဗိုလ္မႈးစိုင္းဟာလည္း အလားတူ သတင္းအခ်က္လက္မ်ား ကို ေပးအပ္ခဲ႕သူၿဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္း၀င္းသိန္းဟာ ဘယ္လို စီမံကိန္းမွာပါ၀င္ခဲ႕ရသလဲ။

သူဟာ ဒံုးပ်ံနွင္႔ နဴစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ နမူနာစက္ပစၥည္းအစိတ္ပိုင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာမွာ ပါ၀င္ခဲ႕ရပါတယ္။ သူဟာ အေတြ႔အႀကံဳ ရိွေသာစက္မႈအင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦးၿဖစ္ၿပီး စက္မႈပိုင္းဆိုင္ရာမ်ားကို အေသးစိတ္ တိက်စြာေၿပာနိုင္ပါတယ္။ သူဟာ ဒံုးပ်ံ နည္းပညာသင္ခဲ႕သူ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦးၿဖစ္သည္နွင္႔ အညီ သူၿပဳလုပ္ခဲ႕သည္ဆိုေသာ ဒံုးပ်ံ ေလာင္စာပန္႔တြင္ အသံုးၿပဳေသာ ပန္ကာဒလက္အေႀကာင္းကို အေသးစိတ္ရွင္းၿပခဲ႕ပါတယ္။ သူေၿပာၿပတဲ႔ နဴစီမံကိန္းအေႀကာင္းဟာ သူၿပတဲ႔ ေရာင္စံုဓါတ္ပံုမ်ားနွင္႔ မႏၱေလးတိုင္း သပိတ္က်င္း ၿမိဳ႕နယ္ရိွ နဴတပ္ရင္းအား ၂ေခါက္သြားေရာက္ခဲ႕တဲ႔ အေပၚမွာအေၿခခံထားတာၿဖစ္ပါတယ္။ နဴတပ္ရင္းဟာ နဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္တပ္ဆင္ေရး အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္ တာ၀န္ေပးၿခင္းခံထားရတဲ႔အဖြဲ႕ၿဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါ အဖြဲ႕သည္ နဴဓါတ္ေပါင္းဖိုေဆာက္လုပ္ၿခင္း၊ နဴသန္႔စင္စက္ရံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ၿခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။

DVB၏ အတိုင္ပင္ခံ အဖြဲ႕မ်ားကေတာ႔ လက္ရိွၿမန္မာနိုင္ငံအေၿခအေနဟာ နဴစီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ အေဆာက္အအံုနွင္႔ စက္ပစၥည္းမ်ားတည္ေဆာက္ရန္ လံုေလာက္ေသာ အစြမ္းမရိွေသးဟု ယူဆႀကပါတယ္။ နဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ လက္နက္ကုန္ႀကမ္းပစၥည္း ေထာက္ပံ႔ေရး စက္ရံုမ်ားအား တည္ေဆာက္ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္မႈ မလံုေလာက္ေသးပါ။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္မႈးစိုင္း နွင္႔ အၿခားသတင္းရင္းၿမစ္မ်ား မွ အခ်က္အလက္မ်ားအရဆိုလွ်င္ စစ္အစိုးရသည္ နဴကလီးယား လက္နက္ထုတ္လုပ္နိုင္သည္အထိ ရည္မွန္းထားၿပီး၊ ထို႔အတြက္ မ်ားစြာေသာ အရင္းၿမစ္မ်ားကို တိုးခ်ဲ႕သံုးစြဲေနတာ ရွင္းလင္းလွပါတယ္။

ဥေရာပလုပ္ စက္ပစၥည္းမ်ားနွင္႔ စက္ရံုမ်ား။

ဂ်ာမနီနွင္႔ အဆက္သြယ္ရိွေသာ စင္ကာပူအေၿခစိုက္ company ၂ခုသည္ ၿမန္မာနိုင္ငံ နည္းပညာနွင္႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း သင္တန္းေက်ာင္း (DTVE) တြင္ သံုးရန္ဟုဆိုကာ စက္ပစၥည္းမ်ားစြားအား ေရာင္းခ်ခဲ႕ပါသည္။ ထိုသင္တန္းးေက်ာင္းသည္ သိပံၸနွင္႔နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရိွ အနဳၿမဴစြမ္းအင္ ဌာန (DAE) နွင္႔ ဆက္စပ္ေနပါသည္။ ထို ဆက္စပ္လွ်က္ရိွေသာ ဌာနမ်ားမွ တာ၀န္ရိွပုဂၢိဳလ္မ်ားနွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ အခ်က္လက္မ်ား မ်ားစြာသိရိွထားၿပီးၿဖစ္ပါသည္။ ထို သင္တန္းေက်ာင္းသည္ အစိုးရ၏ နဴ ၊ ဓါတု၊ ဇီ၀လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး၊ အထူးသၿဖင္႔ ဒံုးလက္နက္ စီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္သည္မ်ားကို အမည္ခံ၀ယ္ေပးေနၿခင္း ၿဖစ္နိုင္ပါသည္။

ဂ်ာမန္ အစိုးရသည္ စက္ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ရန္ခြင္႔ၿပဳခ်ိန္မွာ ထိုသင္တန္းေက်ာင္းနွင္႔ ပက္သတ္၍ တိက်ေရရာေသာ အခ်က္အလက္ရိွမထားခဲ႕ပါ။ ကံေကာင္းသည္မွာ ထိုေရာင္းခ်လိုက္ေသာ စက္ပစၥည္းမ်ားသည္ အလြန္ေစ်းႀကီးၿပီး စြမ္းအားၿမင္႔ေပေသာ္လည္း၊ ဒံုးပ်ံနွင္႔ နဴဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားတြင္ အသံုးခ်နိုင္ရန္မူ အလြန္ အေသးစိတ္ တိက်မႈကိုေပးနိုင္ေသာ အပိုေဆာင္းပစၥည္းအၿပည္႔အစံုလိုအပ္ၿပီး၊ ထို အပိုပစၥည္းမ်ားသည္ ယခုေရာင္းမႈမ်ားတြင္ မပါ၀င္ပါ္။ ထိုလွ်ိဳ႕၀ွက္စက္ရံုမ်ားသည္ ယခုအထိေတာ႔ အၿခား သုေတသနဌာနမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ နမူနာအစိတ္ပုိင္းမ်ား၊ ပံုစံၿပ ေမာ္ဒယ္မ်ားကို သာ အမ်ားစုထုတ္လုပ္ေနပါသည္။ ထိုစက္ရံုမ်ားသည္ ထုတ္လုပ္ေရးစီမံခ်က္အရ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆင္႔ပြား အစိတ္ပိုင္းမ်ားကိုမထုတ္လုပ္ေသးသလို၊ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ သုေတသနၿပဳထုတ္လုပ္ၿခင္းမ်ိဳးလည္း မလုပ္ေသးပါ။

ေရာင္းခ်လိုက္ေသာ ကုမၸဏီကေတာ႔ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားသည္ ပညာေရးနွင္႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဆိုင္ရာ သင္တန္းမ်ားတြင္ သံုးရန္သာဟု ယူဆထားေသာ္လည္း ဂ်ာမန္အစိုးရကေတာ႔ သံသယ ရိွသၿဖင္႔ ထို စက္ပစၥည္းမ်ား တပ္ဆင္အသံုးၿပဳေနေသာ အထူးစက္ရံုမ်ားအား သြားေရာက္စစ္ေဆးရန္ သံတမန္တစ္ဦးနွင္႔ ကၽြမ္းက်င္သူတစ္ဦးအား ေစလႊတ္ခဲ႕ပါသည္။ အဆိုပါ ဂ်ာမန္ ကၽြမ္းက်င္သူသည္ ထိုစက္ရံု၏ အနီးတ၀ိုက္တြင္ တကၠသုိလ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား မရိွေနၿခင္း၊ ေက်ာင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးေက်ာင္းသူမရိွၿခင္းတို႔ကို ေထာက္ရႈကာ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားအား သင္ႀကားေရးတြင္ သံုးေနသည္ဆိုသည္႔အခ်က္အား သံသယၿဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထိုေက်ာင္းသားမ်ားသည္ စစ္ယူနီေဖာင္း ၀တ္ဆင္ထားၿခင္းမရိွသည္ကိုလည္း သတိၿပဳမိခဲ႕သည္။ ထို ဥေရာပ အရာရိွမ်ားလာစဥ္က အရပ္သား၀တ္စံု၀တ္ထားႀကသူမ်ားသည္ အၿခားအခ်ိန္မ်ားတြင္ ယူနီေဖာင္းမ်ား၀တ္ထားႀကသည္ကို DVB မွ စစ္ေဆးထားေသာ ဓါတ္ပံုအေထာက္အထားမ်ားအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕အား စစ္ေဆးေမးၿမန္းခ်က္အရေသာ္လည္းေကာင္း သိရိွရေပသည္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္းသည္ ထိုဂ်ာမန္မ်ား လာစဥ္ကရိုက္ကူးထားေသာ ပံုမ်ားနွင္႔ စက္ပစၥည္းမ်ား တပ္ဆင္ စဥ္က ပံုမ်ား စသည္႔ အလြန္ မွတ္မိလြယ္ေသာ ပံုမ်ားအားၿပသခဲ႕ပါတယ္။ ဤအခ်က္သည္ ထိုအခ်ိန္က ဗိုလ္မႈးစိုင္းသည္ ထိုစက္ရံုတြင္ ရိွေနခဲ႕သည္ဆိုေသာ အခ်က္အား ခိုင္မာေစပါသည္။ ဂ်ာမန္အစိုးရ၏ နိုးႀကားမႈရိွၿခင္း၊ ထုိစက္ရံုမ်ားအား သြားေရာက္စစ္ေဆးနိုင္ၿခင္းတို႔မွာလည္း အလြန္ ကံေကာင္းသည္ ဟုဆိုရမည္ပင္။ စစ္အစိုးရကေတာ႔ အမွန္ကိုေၿပာခ်င္မွေၿပာမွာၿဖစ္ေပမယ္႔ ၊ ထိုသြားေရာက္စစ္ေဆးၿခင္းသည္ အမွန္တရားကို စစ္ေႀကာရာတြင္ အလြန္အေရးပါလွပါတယ္။

နဴတပ္ရင္း က တည္ေဆာက္ေနတဲ႔ စက္ပစၥည္းမ်ားအေႀကာင္း။

သပိတ္က်င္း နဴတပ္ရင္းက ေတာင္းဆိုတဲ႔ စက္ပစၥည္းအစိတ္ပိုင္းမ်ားရဲ႕ ဓါတ္ပံုအမ်ားၿပားကို ဗိုလ္မႈးစိုင္းက DVB အားၿပခဲ႕ပါတယ္။ ထိုပံုမ်ားအနက္မွာ အထင္ရွားဆံုးပံုတစ္ပံုကေတာ႔ သပိတ္က်င္း အေၿခစိုက္ အမွတ္(၁) သိပၸံနွင္႔နည္းပညာ တပ္ရင္းမွ လွ်ိဳ႕၀ွက္မန္မိုၿဖင္႔ ၿပင္ဦးလြင္ရိွ အထူးစက္ရံု(၁)သို႔ ေတာင္းဆိုထားေသာ စက္အစိတ္ပိုင္းပံုၿဖစ္ပါတယ္။ ထိုအရာသည္ အထူးပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး သုေတသနဌာနက ေတာင္းဆိုေသာ bomb reactor ၿဖစ္ၿပီး၊ လိုခ်င္ေသာ ပံုစံအား ပံုႀကမ္းေရးထားသည္႔ ဓါတ္ပံုမ်ားလည္း ပါ၀င္ပါသည္။ နဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းတြင္ အသံုးၿပဳေသာ bomb reactor သည္ ယူေရနီယမ္ ၿဒပ္ေပါင္းအား နဴကလီးယား ေလာင္စာ(သို႔မဟုတ္) နဴကလီးယားဗံုးလုပ္ရာတြင္ လို္အပ္ေသာ ယူေရနီယမ္ သတၱဳအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲရာတြင္ သံုးေသာ အထူး ကိရိယာၿဖစ္ပါတယ္။ ဓါတ္ပံုမ်ားနွင္႔ ပုံႀကမ္းမ်ားက ေဖၚၿပထားေသာ bomb reactor သည္ ထိုသို႔ၿပဳလုပ္ရာတြင္ သံုးေသာ ကိရိယာအစိတ္ပိုင္းမ်ားၿဖစ္ၿပီး၊ ထိုအထဲမွ တစ္ခုသည္ ၿမင္႔မားေသာအပူခ်ိန္တြင္အသံုးၿပဳနိုင္ေသာ အရာမ်ိဳးၿဖစ္သည္။ ထိုကိရိယာသည္ သုတ္ေဆးမ်ားအား အပူေပးကာ ခြာထားၿပီး လက္ရိွအသံုးၿပဳေနပါတယ္။ ဒီဇိုင္းကေတာ႔ နိုင္ငံၿခား တိုင္းၿပည္တခုခုမွမဟုတ္လွ်င္ ဗမာဒီဇိုင္းၿဖစ္နိုင္ပါတယ္။ နဴတပ္ရင္းရဲ႕ bomb reactor လုိအပ္မႈဟာ ၿမန္မာနိုင္ငံဟာ ယူေရနီယမ္ သတၱဳၿပဳလုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ႔ ခိုင္မာလွတဲ႔သက္ေသၿဖစ္ပါတယ္။ ယူေရနီယမ္ သတၱဳကို ပလူတိုနီယံ ထုတ္လုပ္တဲ႔ reactor မွာသံုးသည္ၿဖစ္ေစ၊ နဴကိရိယာတခုခုမွာသံုးသည္ၿဖစ္ေစ၊ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ ဒါဟာ လက္နက္မ်ားၿပဳလုပ္ရာတြင္သာ အသံုး၀င္ေသာ နဴနည္းပညာကို ရရိွနိုင္ရန္အားထုတ္ေနတဲ႔ အခ်က္ပဲၿဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္းရဲ႕ ပံုေတြထဲမွာ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္ရာမွာအသံုးၿပဳတဲ႔ uranium hexafluoride gas စတဲ႔ ယူေရနီယမ္ ၿဒပ္ေပါင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာမွာအသံုးၿပဳတဲ႔ ဓါတုအင္ဂ်င္နီယာ ဆိုင္ရာ စက္ပစၥည္းမ်ားလည္းပါ၀င္ေနပါတယ္။ ယူေရနီယမ္ isotope မ်ားကို ဗံုးၿပဳလုပ္ရာမွာသံုးတဲ႔ ပစၥည္းမ်ားအၿဖစ္ ခြဲၿခမ္းနိုင္ေသာ အဆင္႔ၿမင္႔ ေလဆာ ကိရိယာမ်ားမွာသံုးေသာ ေနာ္ဇယ္ေခါင္းမ်ားလည္း သူၿပတဲ႕အထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္။ ထို႔အၿပင္ Glove box လို႔ေခၚတဲ႔ ဓါတ္သတၱိႀကြပစၥည္းမ်ား ေရာေမႊရာတြင္ သံုးေသာကိရိယာနွင္႔ ယူေရနီယမ္ ၿဒပ္ေပါင္းမ်ားၿပဳလုပ္ရာတြင္ သံုးေသာ လံုခြက္ (furnaces) မ်ားလဲ ပံုေတြထဲမွာပါ၀င္တယ္။ ဒီပစၥည္းမ်ားဟာ အၿခား ေနရာတြင္လဲ အသံုးၿပဳနိုင္တယ္ဆိုေပမယ္႔၊ နဴတပ္ရင္းမွာလုပ္ေဆာင္ေနသည္႔အရာမ်ားနွင္႔ ဆက္စပ္ေကာက္ခ်က္ခ်ရလွ်င္၊ နဴလက္နက္စီမံကိန္းမွလြဲ၍ အၿခားၿဖစ္နိုင္စရာမရိွေပ။

စစ္အစိုးရဟာ ပလူတိုနီယမ္ကို နဴဗံုးၿပဳလုပ္နိုင္ဖို႔ nuclear reactor တစ္ခု တည္ေဆာက္ေနတဲ႔အေႀကာင္း ဗိုလ္မႈးစိုင္းကိုေၿပာၿပပါတယ္တဲ႔။ ဒီအခ်က္နဲ႔ အံ၀င္ေစတာကေတာ႔ control rod လို႔ေခၚတဲ႔ reactor ရဲ႕အစိတ္ပိုင္းတစ္ခုအေႀကာင္း သရုပ္ၿပပြဲတခုကို သူကိုယ္တိုင္ေတြ႔ခဲ႕ရတာပါပဲ။ သူ႔ကိုေၿပာၿပတာကေတာ႔ အခု အစိုးရဟာ ယူေရနီယမ္ကို သန္႔စင္ၿပီး ဗံုးလုပ္ဖို႔ စီမံကိန္းခ်ထားတယ္။ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြမွာ အစိတ္ပိုင္းတစ္ခုၿဖစ္တဲ႔ ကာဗြန္မိုေနာ႔ဆိုက္ ေလဆာအေႀကာင္း သရုပ္ၿပတာလဲ သူႀကည္႔ရႈခဲ႕ရဖူးတယ္။ သူ သပိတ္က်င္း မွာေတြ႔ခဲ႕၊ ႀကားဖူးခဲ႕တဲ႔ သူအေပါင္းရဲ႕ နာမည္ေတြကိုေၿပာၿပေတာ႔ ထိုအထဲမွာ နာမည္အခ်ိဳ႕ဟာ ၿမန္မာ အနုၿမဴစြမ္းအင္ ဌာန (DAE) မွာလုပ္ကိုင္ေနႀကသူမ်ားၿဖစ္ေနႀကပါတယ္။ ထိုအထဲမွ အမ်ားစုဟာ IAEA ေထာက္ပံ႔မႈနဲ႔ၿပဳလုပ္တဲ႔ ထရိန္နင္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ႕ဖူးႀကသူမ်ားၿဖစ္ႀကပါတယ္။ ဗိုလ္မႈးစိုင္း ကိုယ္တိုင္ဟာလဲ ကာဗြန္မိုေနာ႔ဆိုက္ ေလဆာအတြက္ ေနာ္ဇယ္ၿပဳလုပ္ရာမွာ တာ၀န္ယူခဲ႕ရဖူးတယ္။ သူဟာ ဓါတုေဗဒ အင္ဂ်င္နီယာပညာအေႀကာင္း သိပ္မသိတဲ႔အတြက္ ပံုတြင္ပါရိွေသာ ထိုဌာနမွ အသံုးၿပဳေနေသာ ကိရိယာမ်ားအေႀကာင္း ကၽြန္ဳပ္တို႔ အကဲၿဖတ္သိရိွနိုင္သေလာက္ သူမသိိေပမယ္႔၊ အခ်ဳပ္အားၿဖင္႔ သူ႔ေၿပာၿပခ်က္မ်ားဟာ အလြန္စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းပါတယ္။ သူၿမင္ေတြ႔ခဲ႕ေသာ သရုပ္ၿပမႈ၊ သင္ႀကားရွင္းလင္းမႈမ်ားဟာ အႀကမ္းဖ်ဥ္းသိပ္က်လြန္းတာလည္း ထင္ရွားလွပါတယ္။ အကယ္၍ ထိုအဆင္႔သည္ ၿမန္မာတို႔ အေကာင္းဆံုးလုပ္နိုင္တဲ႔ အဆင္႔ဆိုလွ်င္ သူတို႔ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေရာက္ဖို႔ အေတာ္ပင္လိုေသးသည္ဟု ေၿပာရမည္။

ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိန္း၀င္းေၿပာၿပခ်က္မ်ား အေပၚသံုးသပ္ခ်က္။

သူဟာ အဆင္႔ၿမင္႔ ေခတ္မွီစက္ပစၥည္းမ်ား အေႀကာင္း ေကာင္းေကာင္းသိသူ အေတြ႔အႀကံဳရိွသူ စက္မႈအင္ဂ်င္နီယာတစ္ေယာက္ၿဖစ္ပါတယ္။ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားဟာ နဴစီမံကိန္းနွင္႔ ဒံုးပ်ံမ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးၿပဳနိုင္ေသာ အလြန္တိက်ေသာ စက္အစိတ္အပိုင္းမ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးၿပဳနိုင္ပါတယ္။ သူဟာ နဴကၽြမ္းက်င္သူတစ္ေယာက္ ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေႀကာင္႔ သူ႔ကိုဘာအတြက္ ဘယ္လိုဟာေတြ ထုတ္လုပ္ေပးပါဟုေၿပာကာ လုပ္ခိုင္းသည္္႔ အရာမ်ားကလြဲ၍ က်န္ေသာအရာမ်ားအေႀကာင္း သူသိပ္မေၿပာနိုင္ပါ။ ဒါေပမယ္႔ သူတင္ၿပလာတဲ႔ ပံုမ်ားတြင္ ပါသည္႔အရာမ်ားကေတာ႔ နဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ပလူတိုနီယမ္ၿဒပ္ေပါင္းမ်ားကို လက္နက္ထုတ္လုပ္နိုင္သည္႔ အရာမ်ားသို႔ေၿပာင္းလဲသည္႔ေနရာမ်ားတြင္ သံုးနိုင္သည္႔ အရာမ်ားၿဖစ္ေနတာေတာ႔ အေသအခ်ာပါ။ ထို ဓါတ္ပံုမ်ားနွင္႔ သူ႔ေၿပာဆိုခ်က္မ်ားဟာ အတုေယာင္ၿဖစ္သည္ပဲ ဆိုပါအံုး၊ ထိုအရာမ်ားဟာ သူေထာက္ၿပတဲ႔ အသံုးၿပဳမႈမ်ားနွင္႔ အံ၀င္ခြင္က်ၿဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

သူဟာ စစ္အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ ရၿပီး ရုရွနိုင္ငံ၊ ေမာ္စကိုရိွ နာမည္ေက်ာ္ Bauman Institute တြင္ Missile နည္းပညာ ဆက္လက္သင္ႀကားခဲ႕ပါတယ္။ ထိုအေထာက္အထားအားလံုး သူၿပနိုင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားဟာလဲ Moscow Institute of Engineering Physics နဲ႕ Mendeleev Institute of Chemical Technology (MIFI) စတဲ႔ေက်ာင္းေတြမွာ နဴကလီးယားနွင္႔ ဓါတုအင္ဂ်င္နီယာ ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ႀကားခဲ႕ႀကပါတယ္။ MIFI ဟာ ဆိုဗီယက္ နဴကလီးယား လက္နက္ ဒီဇိုင္းနာမ်ားကို ေလ႔က်င္႔ေမြးထုတ္ေပးရာ အဓိက ေက်ာင္းႀကီးၿဖစ္ပါတယ္။ ထိုေက်ာင္းမွ ဓါတုနည္းပညာမ်ား သင္ႀကားလာသူမ်ားဟာ ဗိုလ္မႈးစိုင္းသိသေလာက္ အဓိကက်တဲ႔ စက္ကိရိယာမ်ား တည္ေဆာက္တပ္ဆင္ရာတြင္ အဓိက အေရးပါမည္႔သူမ်ား ၿဖစ္နို္င္ေၿခရိွပါတယ္။

ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ နဴကလီးယား reactor နဲ႔ပတ္သက္လို႔။

ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ႔ ခန္႔မွန္းေၿပာဆိုခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ၿပည္႔နွစ္မွာ ၁၀မီဂါ၀ပ္အားရိွ သုေတသနသံုး reactor တစ္လံုးေဆာက္ဖို႔ ရုရွနဲ႔ ၿမန္မာ သေဘာတူခဲ႕တာကေတာ႔ ရွင္းလင္းစြာသိႀကပါတယ္။ ဒီသေဘာတူႀကီခ်က္ကို ဖံုးကြယ္မထားပဲ ၂၀၀၈ခုနွစ္ေလာက္မွာမွ ရုရွက တည္ေဆာက္ရန္ရည္ရြယ္ေႀကာင္းလဲ ထုတ္ၿပန္္ထားပါတယ္။ အဲဒီ reactor ဟာ အခုထိမတည္ေဆာက္ရေသးသလို IAEA ရဲ႕ အထူးသေဘာတူညီခ်က္မ်ားအား ၿမန္မာဖက္မွ လက္မွတ္မထိုးမခ်င္း ရုရွမွ တည္ေဆာက္ေပးမည္႔ အရိပ္အေယာင္လဲ မရိွပါ။ ထို သေဘာတူညီခ်က္အား ၿမန္မာဖက္မွ လက္မွတ္ထိုးမည္႔ပံုလဲမရိွပါ။ အဘယ္႔ေႀကာင္႔ ဆိုေသာ လက္မွတ္ထိုးသေဘာတူလိုက္သည္နွင္႔ သူတို႔ခိုးေႀကာင္ခိုး၀ွက္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ စီမံကိန္းမ်ားအား IAEA မွ၀င္ေရာက္စစ္ေဆးခြင္႔ရရိွသြားမွာေႀကာင္႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါ႔အၿပင္ ထို ၁၀မီဂါ၀ပ္ reactor ဆိုသည္မွာ နဴလက္နက္ မပ်ံ႕ပြားေရး အတြက္ စိုးရိမ္စရာမရိွေလာက္ေအာင္ ေသးငယ္တဲ႔ အတိုင္းအတာၿဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔နိုင္ငံအမ်ားမွာ ပံုမွန္လိုပဲ ရိွေနႀကပါတယ္္။ ထိုreactor မ်ားကို နဴဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ား သင္ႀကားေရးအတြက္ အသံုးၿပဳနိုင္ၿပီး၊ လက္နက္ထုတ္လုပ္နိုင္သည္အထိ လိုအပ္တဲ႔ ပလူတိုနီယမ္ ပမာဏကို အလြယ္တကူနွင္႔ ခ်က္ခ်င္းထုတ္လုပ္နိုင္ရန္အတြက္ အသံုးမၿပဳနိုင္ပါ။ IAEA မွာ ဘယ္လို reactors မ်ိဳးဟာ ပလူတိုနီယမ္ထုပ္လုပ္ဖို႔သင္႔ေတာ္တယ္ ဟုသတ္မွတ္ရန္ စံနႈံးထားမ်ားရိွပါတယ္။ အဆိုပါ ၁၀မီဂါ၀ပ္ reactor ဟာ ထိုစံနႈံးမ်ားေအာက္မွာရိွပါတယ္။ ထိုအရြယ္အစားသည္ နဴဆိုင္ရာ သင္ႀကားေရးနွင္႔ ေဆးပညာဆိုင္ရာ radioisotopes မ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္သာ အသံုး၀င္ပါတယ္။ ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ အဆိုပါ reactor မ်ားကို ေဒသတြင္း ေဆးပညာဆိုင္ရာ radioisotopes မ်ားထုတ္လုပ္ေရးအတြက္သာ အဓိကသံုးႀကပါတယ္။ အထက္ပါအခ်က္မ်ားေႀကာင္႔ ၿမန္မာဟာ ရုရွထံမွ 10MW reactor ၀ယ္ယူထားသည္ဆိုသည္႔ သတင္းမမွန္သကဲ႕သို႔ ဗံုးစီမံကိန္းအတြက္ သူတို႔ဖာသာ သူတို႔အလားတူစက္ရံုမ်ိဳးတည္ေဆာက္ေနတယ္ ဆိုတဲ႔ သတင္းဟာလဲ အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ႕ပါသည္။

ၿဖစ္နိုင္တာကေတာ႔ အစၥေရးက ဖ်က္ဆီးလိုက္တဲ႔ ဆီးရီးယားရဲ႕ reactor လို ပိုၿပီးႀကီးတဲ႔ဟာမ်ိဳး တည္ေဆာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ႔အၿမင္က ၿဖစ္နိုင္ေခ်ရိွၿပီး ပိုစိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီ reactor ဟာ ေၿမာက္ကိုရီးယားက ယြန္ေၿဗာင္း (Yongbyon) ေဒသမွာတည္ေဆာက္ထားတဲ႔ 25MW အားရိွ ပလူတိုနီယမ္ထုတ္နိုင္တဲ႔ အဆင္႔ရိွတဲ႔ ဟာမ်ိဳးၿဖစ္ဖြယ္ရိွပါတယ္။ ေၿမာက္ကိုရီးယားဟာ ဆီးရီးယားလို ေဖာက္သည္ နိုင္ငံမ်ိဳးေတြကို နဴနည္းပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အကူအညီေပးနိုင္တယ္ဆိုတဲ႔ အခ်က္ဟာ ၿမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ နဴစီမံကိန္းေတြအေႀကာင္းစဥ္းစားရာမွာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအခ်က္အၿဖစ္ ထည္႔သြင္းရပါလိမ္႔မယ္။ ေၿမာက္ကိုရီးယားဟာ တာလတ္ပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ား တည္ေဆာက္ရာမွာ အကူအညီေပးမယ္ဆိုတဲ႔ စစ္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ ရိွေပမယ္႔ နဴလက္နက္ စီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ႔ ေၿမာက္ကိုရီးယား ဘယ္ေလာက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသလဲ ဆိုတာ ခန္႔မွန္းေၿပာဆိုရတဲ႔အဆင္႔ပဲရိွေနေသးတယ္။

ၿမန္မာဟာ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနသလား။
ၿ

ျမန္မာအေနနဲ႕ အေရးႀကီးဆံုးေသာ အခ်က္မွာ IAEA နွင္႔ သေဘာတူညီခ်က္အားလိုက္နာၿခင္းပင္ၿဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ မွာ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ စံနႈန္းနွင္႔ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာေသာအားၿဖင္႔ နဴလက္နက္မ်ားရရိွေအာင္ မႀကိဳးပမ္းပါဟူေသာ သေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးထားခဲ႔ပါတယ္။ ထိုသေဘာတူညီခ်က္အား ၿဖည္႔စြက္ခ်က္ၿဖစ္သည္႔ Small amount quantities protocol တြင္ ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္ နဴဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုပစၥည္း လံုး၀မရိွပါဟုေႀကၿငာခဲ႕ပါတယ္။ IAEA မွလက္ခံခဲ႕ေသာ ထိုေႀကၿငာခ်က္အရ ၿမန္မာၿပည္တြင္ နဴဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရး စစ္ေဆးမႈမ်ား လံုး၀မရိွခဲ႕ပါ။ ၿမန္မာနိုင္ငံဟာ လူမႈေရးရာ အေထာက္အပံ႔အေနၿဖင္႔ IAEA မွေပးအပ္ေသာ Scientific grant money ရရိွထားေသာ ႏုိင္ငံၿဖစ္ေသာေႀကာင္႔ အခါအားေလ်ာ္စြာ IAEA မွ သြားေရာက္ၿခင္းမ်ားရိွပါတယ္။ ထို grant money မွ အခ်ိဳ႕အား ၿမန္မာနဴသိပၸံပညာရွင္မ်ားအား နဴပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္နိုင္ရန္ ေလ႔က်င္႔ေပးမႈမ်ားတြင္ သံုးေသာ္လည္း ထိုေငြသည္ grant money ၏ အနည္းစုသာၿဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အာမခံေၿပာႀကားခ်က္မ်ားအရ ၄င္းတို႔ထံတြင္ နဴထုတ္လုပ္နိုင္သည္႔ အေဆာက္အအံုပစၥည္းကိရိယာ မရိွ၊ နဴကုန္ႀကမ္းအနည္းငယ္သာရိွၿပီး လက္ရိွအေၿခအေနမွ ေၿပာင္းလဲဖို႔အစီအစဥ္မရိွေသးပါဟူ၍ၿဖစ္သည္။ ဗိုလ္မႈးစိုင္း၏ အေထာက္အထားမ်ားအရဆိုလ်င္ ယူေရနီယမ္မ်ားတူးေဖာ္ေနၿခင္း၊ တူးေဖာ္ရရိွသည္မ်ားကို reactors နွင္႔ ဗံုးမ်ားတြင္ အသံုးၿပဳနိုင္ေသာ ၿဒပ္ေပါင္းမ်ားသို႔ေၿပာင္းလဲေနၿခင္း၊ နဴဗံုးၿပဳလုပ္ရာတြင္သာ အသံုးၿပဳနိုင္ေသာ reactor နွင္႔ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္စက္ရံုမ်ားကို တည္ေဆာက္ရန္ႀကိဳးစားေနၿခင္း စသည္တို႔ကိုေတြ႔ရိွရပါတယ္။ ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားဟာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ရန္ ရည္ရြယ္၍ ေဆာက္လုပ္ပါသည္ဟုလဲ လံုေလာက္ေသာ ဆင္ေၿခေပးရန္မၿဖစ္နိုင္ပါ။ ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားဟာ ၿမန္မာနိုင္ငံ၏ လက္ရိွနည္းပညာအားၿဖင္႔ အလွမ္းေ၀းေသာအရာမ်ားၿဖစ္ပါတယ္။ အေၿခအေနမ်ားေၿပာင္းလဲသြားၿပီဆိုလ်င္ IAEA ကိုအေႀကာင္းႀကားရမွာက ၿမန္မာနိုင္ငံ၏ တာ၀န္သာၿဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ႔ သူတို႔သာ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာနဲ႕ဗံုးထုတ္လုပ္နိုင္ရန္ႀကိဳးစားေနလွ်င္၊ သေဘာတူညီခ်က္ကိုေဖာက္ဖ်က္ ေနသည္ ဆိုလွ်င္၊ IAEA ကို မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ အေႀကာင္းႀကားမည္ မဟုတ္ပါ။

ျမန္မာဟာ စင္ကာပူရိွပြဲစားမ်ားမွ တစ္ဆင္႔ လက္နက္မ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ သံုးနိုင္ေသာ အဆင္႔ၿမင္႔ ဂ်ာမန္လုပ္ စက္ပစၥည္းမ်ားကို ၀ယ္ယူခဲ႕ၿခင္း္။ ထိုစက္မ်ားဟာ အရြယ္အစားအားၿဖင္႔ အရည္အေသြးအားၿဖင္႔ ၀ယ္ယူစဥ္က ေခါင္းစဥ္အၿဖစ္သံုးခဲ႔ေသာ သင္ႀကားေရးနွင္႔ လားလားမွ် မအပ္စပ္ေသာ အရာမ်ားကို လုပ္ေဆာင္နိုင္စြမ္းရိွၿခင္း္။ ထိုစက္မ်ားကို အမည္ခံကာ ၀ယ္ယူခဲဲ႔ေသာ သင္ႀကားေရးဌာနသည္ ၿမန္မာ အနူၿမဴစြမ္းအင္ ဌာနနွင္႔သိပၸံနွင္႔ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနတို႔နွင္႔ ဆက္စပ္ေနၿခင္း။ အဆိုပါ အရာမ်ားအား ေထာက္ရႈ၍ ထိုဌာနမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားနွင္႔ သက္ဆိုင္သူ အေပါင္းတို႔အား လက္နက္ထုတ္လုပ္နိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား မ၀ယ္ယူနိုင္ေအာင္ ပိတ္ဆို႔တားဆီးၿခင္းမ်ား ၿပဳလုပ္သင္႔ေပသည္။

What is the state of Burma’s nuclear program?

ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ ဗိုလ္မႈးစိုင္းယူလာေသာ နဴစီမံကိန္း အေထာက္ထားမ်ား၊ ဓါတ္ပံုမ်ားအား အေသအခ်ာ ေလ႔လာခဲ႕ႀကပါတယ္။ သူတို႔ေတြ တြင္ေဖာက္ထားတဲ႔ စက္ပစၥည္းအစိတ္ပိုင္းမ်ားရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ ညံ႔ဖ်င္းပါတယ္။ ဒီအစိတ္အပိုင္းေတြထုတ္ဖို႔သံုးတဲ႔ ဆြဲထားတဲ႔ ပံုမ်ားဟာလဲ အေတာ္ေလးဆိုးပါတယ္။ တကယ္သာ နဴလက္နက္ထုတ္ဖို႔ စီမံေနတယ္ဆိုရင္ အလြန္ ရႈပ္ေထြးတိက်လွတဲ႔ စက္မ်ားလိုအပ္မွာၿဖစ္တဲ႔အတြက္ အဲဒီရႈေထာင္႔ကႀကည္႔ရင္ေတာ႔ ၿမန္မာၿပည္ဟာ အဆင္သင္႔မၿဖစ္ေသးပါဘူး။ ၿဖစ္နိုင္ေခ်ကေတာ႔ ဗိုလ္မႈးစိုင္းရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြထဲမွာ မၿပည္႔စံုတာေတြ ရိွေကာင္းရိွနိုင္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္လဲ ၿမန္မာၿပည္ဟာ အခုမွ ပြဲစရံုပဲရိွေသးတဲ႕ အေၿခအေနၿဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ အခုေတြ႔မိသေလာက္ စက္ပစၥည္းနဲ႔ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားအေၿခအေနအရ သူတို႔ ေအာင္ၿမင္ ေအာင္လုပ္နိုင္ဖို႔ေတာ႔ အလွမ္းေ၀းေနပါေသးတယ္။

ဒါေပမယ္႔ သူတို႔ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္က အေရးအပါဆံုးပါ။ သူတို႔ဟာ ယူေရနီယမ္ေတြ တူးေဖာ္ေနတယ္၊ တူးေဖာက္ရတာေတြကို ဓါတုေဗဒ နည္းေတြနဲ႔ အဆင္႔ၿမွင္႔ သန္႔စင္ေနတယ္။ သူတို႔ဟာ ပလူတိုနီယမ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ နဴကလီးယား reactor ၊ ဗံုးလုပ္နိုင္ဖို႔ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္ေရး စက္ရံုေတြ ေဆာက္ေနတယ္။ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ သူတို႔ ရဲ႕ IAEA နဲ႕သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာၿဖစ္ပါတယ္။

အကယ္၍ သူတို႔ရဲ႕ တရားမ၀င္စီမံကိန္းေတြ မေအာင္ၿမင္ေသးရင္ေတာင္ အခုသူတို႔လုပ္ေနတာေတြဟာ နဴလက္နက္မပ်ံ႕ပြားေရး လုပ္ေဆာင္ေနႀကတဲ႔ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း၀ိုင္းႀကားမွာ ပြဲဆူသြားေစနိုင္ပါတယ္။ IAEA ဟာ ၿမန္မာအစိုးရကို ေမးၿမန္းသင္႔ပါတယ္။ သည္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြသာ အမွန္ၿဖစ္လာရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေမးခြန္းေတြ ၊ ေလ႔လာစံုစမ္းမႈေတြ လုပ္ရပါမယ္။ ဒါေပမယ္႔ သည္ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြဟာ ၿမန္မာၿပည္က ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လက္မွတ္မထိုးလွ်င္ လုပ္ေဆာင္နိုင္ဖို႔မလြယ္ပါ။ IAEA မွာ ၿမန္မာနိုင္ငံကို စစ္ေဆးရန္ အခြင္႔အာဏာရိွမည္မဟုတ္ပါ။

ျမန္မာဟာ ေၿမာက္ကိုရီးယားနွင္႔ စစ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္အရ တာလတ္ပစ္ စကဒ္္ဒံုးက်ည္မ်ားကို လည္း ေၿမာက္ကိုရီးယား အကူအညီၿဖင္႔ တည္ေဆာက္ဖို႔ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ထိုစကဒ္ ဒံုးက်ည္မ်ားဟာ ၿမန္မာလုပ္ နဴထိပ္ေခါင္းမ်ား သယ္ေဆာင္ဖို႔ေတာ႔ ၿဖစ္နိုင္မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ အဘယ္႔ေႀကာင္႔ ဆိုေသာ္ ကနဦး နဴထိပ္ဖူးမ်ားဟာ စကဒ္ဒံုးက်ည္တြင္ တပ္ဆင္ရန္ အလြန္မွေလးလံေသာေႀကာင္႔ၿဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ္႔ ထို စကဒ္ဒံုးက်ည္မ်ား တြင္ တပ္ဆင္ဖို႔ရာထက္ အိမ္နီးခ်င္း နိုင္ငံမ်ားအားၿခိမ္းေၿခာက္နိုင္ဖို႔က အဓိကၿဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။ ၿမန္မာၿပည္ကို အုပ္စိုးေနသူမ်ားဟာ နိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚထက္ ေလဘ မ်ားသာရိွႀကတဲ႔သူတစ္စုၿဖစ္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရဟာ တိုင္းၿပည္ရဲ႕ ႀကြယ္၀တဲ႕ ရင္းၿမစ္မ်ားၿဖစ္တဲ႔ ကၽြန္းသစ္၊ ေရႊ၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ အၿခား ဓါတ္သတၱဳမ်ား နွင္႔ ၿပည္သူတို႔ လုပ္အားစတာေတြကို လူတစ္စုေကာင္းစားေရးအတြက္ပဲ ဦးစားေပးလုပ္ေနသူေတြၿဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ နည္းေပးလမ္းၿပ ဆရာ ေၿမာက္ကိုရီးယားလိုပဲ ၿမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ နဴရည္မွန္းခ်က္ဟာ နိုင္ငံရပ္ၿခားမွ က်ဴးေက်ာ္ ေနွာက္ယွက္မႈမ်ားကို နဴပိုင္ဆိုင္ၿခင္းဟူသည္႔ ဒိုင္းၿဖင္႔ အကာကြယ္ယူ ကာ သူတို႔အတြက္ လံုၿခံဳေနေရးပင္ၿဖစ္ပါတယ္။

Kelley, 63, a former Los Alamos weapons scientist, was an IAEA director from 1992 to 1993, and again from 2001 to 2005. Based in Vienna, Austria, he conducted weapons inspections in Libya, Iraq, and South Africa, and compliance inspections in Egypt, Turkey, South Korea, Taiwan, Syria, Tanzania, Pakistan, India, and Congo, among others.

ဘာသာၿပန္- ေအာင္ဆန္းမန္း။

အကယ္၍ မူရင္းေဆာင္းပါး ပါအခ်က္လက္မ်ားနွင္႔ ကြဲလြဲပါက က်ေနာ္၏ ညံ႔ဖ်င္းမႈသာၿဖစ္ပါသည္။

Burma Nuclear Plan Saitheinwin Revelation Translation