ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း လံုျခံဳေရး ဆိုင္ရာ သိေကာင္းစရာ။

(ဓါတ္ပုံ - ဒီပဲယင္းတုန္းက လူထုေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ စီးနင္းလိုက္ပါလာတဲ့ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းျဖစ္ပါတယ္)။

အေရးပါတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ျပည္တြင္းစည္းရံုးေရး ခရီးစဥ္၊ ႏိုင္ငံျခား သံတမန္ေရးရာ ခရီးစဥ္ေတြနဲ႕ ျမိဳ႕တြင္း သြားလာေရးေတြမွာ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းလံုျခံဳေရး (motorcade protection) ဟာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း တိုက္ခိုက္ခံရမွဳေၾကာင့္ အသက္အႏၱရာယ္ ထိခိုက္ဆံုးရွံဳးသြားခဲ့ရတဲ့ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ သံတမန္ေရးရာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကမၻာမွာ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ား။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းလံုျခံဳေရး အေျခခံစည္းမ်ဥ္းအရ အေရးပါပုဂၢိဳလ္မ်ား လိုက္နာစီးနင္းမယ့္ principal vehicle ေတြနဲ႕ escort vehicle ေတြကို ေမာင္းႏွင္သူမ်ားဟာ ယာဥ္ေမာင္းကၽြမ္းက်င္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ယာဥ္ေတြကို အသံုးမျပဳခ်ိန္မွာ ေသာ့ပိတ္ထားျပီး၊ ေခတၱရပ္နားခ်ိန္ေတြမွာ အေစာင့္ထားရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းမထြက္ခင္မွာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ ပစၥည္းေတြ၊ ခိုးယူနားေထာင္တဲ့ ကိရိယာေတြနဲ႕ စက္ခ်ိဳ႕ယြင္းမွဳေတြ ရွိမရွိ စစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္သလို ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း သြားလာလွဳပ္ရွားေနခ်ိန္မွာ ဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာမ်ားကို ေသခ်ာစစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေလ၊ ေရနဲ႕ တာယာဖိအားေတြကို ဂရုတစိုက္ စစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္သလို၊ ဓာတ္ဆီ (သို႕မဟုတ္) ဒီဇယ္ဆီ တိုင္ကီေတြကို တ၀က္ထက္ေလ်ာ့လာတာနဲ႕ ျပန္ျဖည့္ရပါမယ္။ အေရးေပၚ အေျခအေနျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဆီတိုင္ကီမွာ ဆီအလံုအေလာက္ရွိေနဖို႕ လိုပါတယ္။

ျပင္ပကေန အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြနဲ႕ ပစ္ေပါက္တာေတြ၊ ကားတံခါးကို ဆြဲဖြင့္တာေတြ မရွိေအာင္ ကားတံခါးနဲ႕ ကားမွန္ေတြကို ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းသြားလာေနစဥ္မွာ ပိတ္ထားရပါမယ္။ ယာဥ္ေမာင္းသူ အပါအ၀င္ ယာဥ္ေပၚမွာ စီးနင္းလိုက္ပါသူမ်ားအားလံုးဟာ ခါးပတ္ပတ္ထားဖို႕ လိုပါတယ္။ ယာဥ္ရပ္နား ေနခ်ိန္မွာေတာင္ ကားတစီးကေန ရုတ္ျခည္း၀င္ေရာက္ တိုက္လိုက္တာမ်ိဳး ရွိလာတတ္တဲ့အတြက္ ကားေပၚမွာ ထိုင္ေနခ်ိန္မွာပါ သတိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

သတ္မွတ္ေနရာကို ေရာက္ခ်ိန္မွာ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းရပ္နားတဲ့အခါ ကားစက္ကို မသပ္ရပါဘူး။ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က debus လုပ္ဖို႕ အမိန္႕ေပးခ်ိန္က်မွ main bodyguard က အေရးပါေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ကားတံခါးကို ဖြင့္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ေနရာကေန ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းဆီကို အေရးပါေခါင္းေဆာင္ ျပန္လာခ်ိန္မွာလဲ ဒီလိုပါပဲ။ ကားစက္ကို ၾကိဳတင္ႏွိဳးထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းလံုျခံဳေရးသ႑ာန္။

ပထမဦးစြာ သတ္မွတ္ေနရာကို ပထမဦးဆံုးသြားရမယ့္ ယာဥ္က advanced vehicle ျဖစ္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ေနရာရဲ႕ လံုျခံဳေရးအတြက္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကို ၾကိဳတင္ပို႕ေဆာင္ေရး၊ သတ္မွတ္ေနရာကို ယာယီ ေအာ္ပေရးရွင္စင္တာအျဖစ္ အသြင္ယူေရးတို႕အတြက္ တာ၀န္ရွိတဲ့ ယာဥ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယအေနနဲ႕ လမ္းေၾကာင္းရွင္းဖို႕အတြက္ Reconnaissance vehicle က သတ္မွတ္ေနရာကို မေရာက္ခင္ လမ္းေၾကာင္းအေျခအေနကို ေလ့လာဖို႕အတြက္ သြားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ Reconnaissance vehicle နဲ႕ လိုက္ပါသြားသူေတြဟာ လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္က အႏၱရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနေတြကို စနစ္တက် ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္သလို၊ အဓိကယာဥ္တန္းက လံုျခံဳေရးေခါင္းေဆာင္ေတြဆီကို ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာ အသံုးျပဳျပီး၊ ျပန္လည္တင္ျပဖို႕ လိုပါတယ္။ အခ်ိန္ကာလ မည္မွ်ၾကာေအာင္ အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားခဲ့ရင္ အႏၱရာယ္တစံုတရာ ရွိေနျပီဆိုတဲ့ signal ေပးႏိုင္ေအာင္ သတ္မွတ္ခ်ိန္တခု ရွိထားရပါမယ္။

တတိယအေနနဲ႕ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ လိုက္ပါစီးနင္းမယ့္ ယာဥ္ (principal vehicle) ရဲ႕ ေရွ႕မွာ Lead escort vehicleထားရွိရပါမယ္။ ဒီကားဟာ principal vehicles ေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးအတြက္ တာ၀န္ယူရမွာ ျဖစ္ျပီး၊ အေရးၾကံဳလာခ်ိန္မွာ principal vehicles ေတြ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရင္ အစားထိုး အသံုးျပဳတာေတြ လုပ္လို႕ ရႏိုင္ပါတယ္။ escort vehicles ေတြဟာ ေအာ္တိုဂီယာသံုး rear-wheel drive ေတြ ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။

စတုတၳအေနနဲ႕ principal vehicle ဟာလဲ ေအာ္တိုဂီယာသံုး rear-wheel drive (သို႕မဟုတ္) four-wheel drive ေတြ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ run-flat tyre system ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ principal vehicle ေနာက္မွာေတာ့ ပဥၥမ အေနနဲ႕ follow-up escort vehicle လိုက္ရမွာျဖစ္ျပီး၊ အားလံုးရဲ႕ေနာက္မွာ tail vehicle လိုက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းတြင္ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား။

ေရွးဦးသူနာျပဳေသတၱာ
မီးသတ္ေဆးဗူး
multi-channel two-way radio;
ေျမပံုမ်ား
ေရဗူး
ကားအပိုပစၥည္းမ်ား
spotlights and flashlights;
လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီး

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း လွဳပ္ရွားမွဳ။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းလွဳပ္ရွားမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး Phases ငါးခု ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ ပထမဆံုးက ယာဥ္တန္း မထြက္ခြာမီ pre-departure phase ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း မထြက္ခြာခ်ိန္မွာ ယာဥ္နဲ႕ စက္ေတြကို စနစ္တက် စစ္ေဆးရပါမယ္။ အေရးပါ ပုဂၢိဳလ္ကို ၾကိဳဆိုရမယ့္ အခ်ိန္နီးမွ သတ္မွတ္ေနရာမွာ ရပ္ထားသင့္ပါတယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ ကားေပၚတက္တဲ့ ေနရာဟာ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ဧရိယာအတြင္းမွာ ျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကားစက္ကို ၾကိဳႏွိဳးထားရပါမယ္။ ကားေမာင္းသမားက ကားထဲမွာ အဆင္သင့္ ရွိေနရပါမယ္။ ကားတံခါးေတြအားလံုးကို ၾကိဳျပီး မဖြင့္ထားရပါဘူး။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ပြိဳင့္ကသာ ကားတံခါးကို ဖြင့္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယ phase ျဖစ္တဲ့ ယာဥ္တန္းထြက္ခြာခ်ိန္ (Departure phase) ကေတာ့ အေရးၾကီးဆံုးပါပဲ။ ဒီအဆင့္က risk အၾကီးဆံုးလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ရီဂင္ နဲ႕ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပား တိုက္ခိုက္ခံရတာက Departure phase မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ ကားထဲမွာ စထိုင္လိုက္တာနဲ႕ လံုျခံဳေရးတာ၀န္ရွိသူေတြက သတ္မွတ္ထိုင္ခံုေတြမွာ ၀င္ေရာက္ေနရာယူျပီး၊ အခ်ိန္မဆိုင္းပဲ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းက ခ်က္ခ်င္း ထြက္ခြာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ကားထဲကို လူအားလံုး ၀င္ထိုင္ျပီးတာနဲ႕ ကားတံခါးေတြကို ခ်က္ခ်င္း ပိတ္ရပါမယ္။

တတိယ phase ျဖစ္တဲ့ ယာဥ္တန္းသြားလာခ်ိန္ (Transit phase) မွာေတာ့ ယာဥ္တန္းထဲက လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္က အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ အတားအဆီး၊ အေႏွာင့္အယွက္၊ အခက္အခဲမ်ား မျဖစ္ေအာင္ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းမ်ားကို စနစ္တက် လိုက္နာရပါမယ္။ မီးပြိဳင့္ရပ္နားခ်ိန္ေတြ၊ လမ္းက်ဥ္းတြင္းမွာ သြားလာရခ်ိန္ေတြ၊ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႕မွဳ ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္ေတြမွာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္အပါအ၀င္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕တဖြဲ႕လံုး သတိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ရပ္နားေနခ်ိန္၊ ေႏွးေကြးစြာ သြားလာေနခ်ိန္ေတြမွာ တဘက္ရန္သူအတြက္ အခြင့္အေရးေတြ ရသြားတတ္ပါတယ္။

ယာဥ္တန္းသြားလာခ်ိန္မွာ သတိျပဳသင့္တဲ့ အရာမ်ားကေတာ့ တံတားမ်ား၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္မ်ား၊၊ လမ္းဆံုလမ္းခြမ်ား၊ ရပ္နားထားေသာ ကားမ်ား၊ ေႏွးေကြးစြာ သြားလာေနေသာ ကားမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းကို ေက်ာ္ရန္ၾကိဳးစားေနေသာ ကားမ်ား၊ ယာဥ္တန္းအနီးတြင္ ရုတ္တရက္ရပ္တန္႕ေႏွးေကြးသြားေသာ ကားမ်ား၊ ကားလမ္းမေပၚမွ ယာဥ္တန္းကို လွမ္းတားေနမွဳမ်ား၊ ယာဥ္တိုက္မွဳမ်ား၊ လူအမ်ား ေလွ်ာက္ေလ့ေလွ်ာက္ထ မရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ လမ္းေလွ်ာက္ေနသူမ်ား၊ သတ္ကြင္းျဖစ္တတ္ေသာ ေနရာမ်ား စတာေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယာဥ္တန္းသြားလာေနတုန္းမွာ တတ္ႏိုင္သမွ် အစာစားျခင္း၊ ေရေသာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း စတာေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။ မလိုအပ္ပဲ စကားေျပာေနတာေတြကိုလဲ ေလွ်ာ့သင့္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ တုန္႕ျပန္မွဳႏွဳန္းနဲ႕ အာရံုစိုက္မွဳကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဆိုက္ေရာက္ခ်ိန္ (arrival phase) မွာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕တဖြဲ႕လံုးက အဆင္သင့္အေနအထား ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ယာဥ္ကို မရပ္နားခင္မွာ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနကို စနစ္တက် ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရွ႕ေျပးလႊတ္ထားရင္ ဆက္သြယ္ေရးစက္နဲ႕ အေျခအေနကို ၾကိဳတင္ေမးျမန္းထား ရပါမယ္။ ကားေမာင္းသမားေတြက ယာဥ္ေမာင္းထိုင္ခံုေတြမွာ အဆင္သင့္ရွိေနျပီး၊ ကားစက္ကိုလဲ မသပ္ရပါဘူး။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ကားတံခါးက ပိတ္ထားရပါမယ္။ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ ေနရာယူျပီးမွ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ကိုယ္ရံေတာ္က ကားထဲက ထြက္ျပီး၊ လံုျခံဳေရးအေျခအေန စိတ္ခ်ရမွဳ ရွိမရွိ ၾကည့္ျပီးမွ ကာားတံခါးကို ဖြင့္ေပးရပါမယ္။ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ဟာ ဒီအခ်ိန္မွာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ကို ၀န္းရံေစာင့္ေရွာက္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ဆီမွာ မ်က္လံုးေတြကို ထားရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဘးပတ္၀န္းက်င္နဲ႕ ပရိသတ္ကို ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆိုက္ေရာက္ျပီးအခ်ိန္ (post-arrival phase) ကလဲ လံုျခံဳေရးအတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။ သတ္မွတ္ေနရာမွာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ေရာက္ျပီးတာနဲ႕ လံုျခံဳတဲ့ ေနရာမွာ ကားကို သြားရပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယာဥ္ေမာင္းေတြဟာ ကားနဲ႕အတူ ရွိေနရမွာ ျဖစ္ျပီး၊ ကားကေန ေခတၱခြာမယ္ဆိုရင္ အျခားလံုျခံဳေရး အဖြဲ႕၀င္ကို လူစားထိုးျပီးမွ ခြာသြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကားအင္ဂ်င္နဲ႕ တာယာေတြကို စစ္ေဆးဖို႕ လိုအပ္ျပီး၊ အခ်ိန္မေရြးျပန္လည္ထြက္ခြာဖို႕ အဆင္သင့္ ရွိေနရန္ လိုအပ္ပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း ယာဥ္ေမာင္းအရည္အခ်င္းမ်ား။

တာ၀န္ယူမွဳ
ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရွိမွဳ
ေသြးေအးမွဳ
မေတြေ၀မွဳ
ျဖတ္ထိုးဥာဏ္ရွိမွဳ
စတီယာရင္ ႏိုင္နင္းမွဳ
လမ္းကၽြမ္းက်င္မွဳ
လံုျခံဳေရး အေတြ႕အၾကံဳရွိမွဳ
အေရးေပၚအခ်ိန္တြင္ မိမိရည္ရြယ္ခ်က္ကို အျခားအဖြဲ႕၀င္မ်ားထံ အခ်က္ျပဆက္သြယ္ ေပးႏိုင္မွဳႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္မွဳ
DEFENSIVE, OFFENSIVE, EVASIVE DRIVING Skills မ်ားကို ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မွဳ

နိဂံုး

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္း လံုျခံဳေရးဟာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ ျမိဳ႕တြင္းအသြားအလာ၊ ျပည္တြင္းစည္းရံုးေရး ခရီးစဥ္ စတာေတြမွာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ အသိဥာဏ္ပညာ၊ ဆင္ျခင္တံုတရားေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရွိေပမယ့္၊ သတိတခ်က္ လြတ္သြားတာေၾကာင့္ အသက္ေပးလိုက္ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ကမၻာမွာ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းလံုျခံဳေရးကို အေရးပါပုဂၢိဳလ္မ်ားအပါအ၀င္၊ လံုျခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူမ်ားမွ အသိရွိရွိ၊ သတိရွိရွိနဲ႕ အာရံုထားသင့္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲ။

ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းအား ၾကားျဖတ္တိုက္ခိုက္ခံရသည့္ static ambush, mobile ambush မ်ားႏွင့္ မည္သို႕မည္ပံု ကာကြယ္ရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တန္းအား ၾကားျဖတ္တိုက္ခိုက္ခံရျခင္း ေဆာင္းပါးတြင္ ဆက္လက္ေရးသားေဖာ္ျပမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၊ ၆၊ ၂၀၁၁)။