ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ေျပာမည္ဆိုပါက၊ ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ၾကားရပါက (သို ့) အေျပာခံရပါက။

ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ေျပာမည္ဆိုပါက၊ ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ၾကားရပါက (သို ့) အေျပာခံရပါက။

၁။ အေၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ကို မွန္သည္ မွားသည္ကို ခ်က္ခ်င္း မသုံးသပ္ မဆုံးျဖတ္ပါႏွင့္။

၂။ အခ်ိန္ေခတၱယူျပီး သုံးသပ္ႏိုင္ေအာင္ ၾကဳိးစားပါ။ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား တိက်ခိုင္မာေသာ အခ်က္အလက္မ်ား ပိုမို ျပည့္စုံေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပါ။

၃။ သူစိမ္းျဖစ္ေစ ရင္းႏွီးသူျဖစ္ေစ မည္သူေျပာသည္ျဖစ္ေစ ပုဂၢဳိလ္ဘက္လိုက္မွဳအေပၚ အေျခခံ၍ မဆုံးျဖတ္ပါႏွင့္။

၄။ ကိုယ္သာ ကိုယ့္လူသာ ကိုယ့္လူမ်ဳိးသာ ကိုယ့္ဘာသာသာ ကိုယ့္ယုံၾကည္ခံယူခ်က္သာ ကိုယ္သာ အမွန္ျဖစ္ရမည္ဟူေသာ တစ္ဘက္သတ္ျဖစ္မွဳအား ေရွာင္ရွားေတြးေတာပါ။

၅။ မိမိကုိယ္တိုင္ စုံစမ္းပါ၊ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ ့ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳပမ္းပါ။

ဒီသင့္ေတာ္တဲ့ သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အေျခအေန အေနအထားေတြ မရွိဘဲနဲ ့ -

လူတစ္ေယာက္ကို မုန္းရမလားဆိုရင္ ဘာေၾကာင့္ မုန္းတီးသင့္တာလည္း၊ လူတစ္ေယာက္ကို ရိုက္ပုတ္သတ္ျဖတ္ဆိုရင္ ဘာေၾကာင့္ ရိုက္ပုတ္သတ္ျဖတ္ရမွာလည္း၊ လူတစ္ေယာက္ကို သတ္ဆိုရင္ ဘာေၾကာင့္ သတ္ရမွာလည္း၊ မုန္းတီး ရိုက္ပုတ္သတ္ျဖတ္မွဳ လုပ္ရင္ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္သလား၊ မုန္းတီး ရိုက္ပုတ္ သတ္ျဖတ္ျဖစ္ရင္ေတာင္ ျပႆနာကို ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္သလား။ မုန္းတီး ရိုက္ပုတ္ သတ္ျဖတ္တာဟာ ပဋိပကၡတစ္ခု ပေပ်ာက္ဖို ့ စစ္မွန္တဲ့ ေျဖရွင္းျခင္း ဟုတ္ရဲ ့လား ဆိုတာေတြကို ကိုယ့္ဖာသာ သုံးသပ္ၾကည့္ပါ။

ဒီေနရာမွာ - အေတြးအေခၚပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဆိုကေရးတီးရဲ ့ ေျပာၾကားခ်က္နဲ ့ သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို အတုယူထိုက္မွဳကို သာဓက ေျပာျပလိုပါတယ္။

ေရွးေခတ္ ဘီစီ ၄၆၉ နဲ ့ ၃၉၉ အခ်ိန္ၾကားကာလတစ္ခုမွာ ဆိုကေရးတီးဟာ အလြန္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ အေတြးအေခၚပညာရွင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန ့မွာ ဆိုကေရးတီးကို အျခားေသာပုဂၢဳိလ္တစ္ဦးက လာေျပာပါတယ္။ “ဆိုကေရးတီး …. ငါ မင္းရဲ ့ တပည့္တစ္ေယာက္အေၾကာင္း ဘာၾကားလည္းဆိုတာ မင္းသိသလား” လို ့ စတင္ေျပာပါတယ္။

ဒီအခါမွာ ဆိုကေရးတီးက … “ေနဦး ေနဦး .. မင္း ၾကားတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ငါ့ကို မေျပာခင္မွာ … ငါ အေနနဲ ့ မင္းကို အရင္ဆုံး ေမးခ်င္တယ္” လို ့ ေျပာပါတယ္။

ဒါနဲ ့ ဆိုကေရးတီးက “မင္း မေျပာျပခင္ ငါအေနနဲ ့ သိလိုတာ ေမးခြန္းေလး ၃ ခြန္းေလာက္ ေမးပါရေစ” ဆိုျပီး -

၁။ မင္း ငါ့ကို ေျပာျပမယ့္ အေၾကာင္းအရာဟာ အမွန္တကယ္ မွန္ကန္ပါတယ္လို ခိုင္လုံစြာ ေျပာလို ့ရေအာင္ မင္းကိုယ္တိုင္ ျမင္ေတြ ့ ၾကဳံေတြ ့ခဲ့ရတာလား၊ ဒါမွ မဟုတ္ အျခားသူထံက မင္းၾကားရုံ ၾကားသိခဲ့ရတာလား။

၂။ မင္း ငါ့ကို ေျပာျပမယ့္ အေၾကာင္းအရာဟာ အဆိုပါ အေျပာခံရသူအတြက္ အက်ဳိးယုတ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာ ျဖစ္ပါသလား။ အက်ဳိးယုတ္ေစမယ့္ အေၾကာင္းအရာဆိုရင္ေတာင္ အဆိုပါ အေၾကာင္းအရာဟာ ပထမေမးခြန္းပါအတိုင္း မွန္ကန္မွဳရွိတယ္လို ့ မေျပာႏိုင္ဘဲနဲ ့ အဆိုပါသူအတြက္ အက်ဳိးယုတ္ေျပာမယ့္ဟာသည္ ဆက္လက္ မွန္ကန္ႏိုင္ပါ့မလား။

၃။ မင္းေျပာျပမယ့္ အေၾကာင္းအရာဟာ ငါ့အတြက္ ေကာင္းက်ဳိးျပဳေစမယ့္ အရာ ျဖစ္ပါသလား။

ဒီေမးခြန္း ၃ ခုကို အရင္ ေျဖၾကားပါလို ့ ဆိုကေရးတီးက ေျပာၾကားတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ - မွန္ကန္မွဳကိုလည္း မခိုင္လုံဖူး၊ ေကာင္းမြန္မွဳလည္း မရွိဖူး၊ ေကာင္းက်ဳိးတရားလည္း မရွိႏိုင္ဖူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီလို စကားမ်ဳိးကို ေျပာၾကားမယ့္သူကိုယ္တိုင္ကလည္း ေျပာသင့္ မေျပာသင့္ကို ဆင္ျခင္သင့္သလို၊ လက္ခံနားေထာင္မယ့္သူကလည္း နားေထာင္ရန္ ျငင္းပယ္သင့္ပါတယ္ (သို ့) မွားယြင္းစြာသုံးသပ္ဆုံးျဖတ္မွဳကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

ဘယ္သူလည္း ဘာေၾကာင့္လည္း ဘယ္ေနရာမွာလည္း ဘယ္အခ်ိန္ကလည္း ဘယ္လိုျဖစ္တာလည္း ဘယ္သူေတြ မ်က္ျမင္ရွိသလည္း ဘယ္အခ်က္ေတြ သက္ေသခိုင္ခိုင္လုံလုံရွိသလည္း အစရွိတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးလို ့ သိရရင္ေတာင္၊ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ျမင္ေတြ ့ ၾကဳံေတြ ့ရရင္ေတာင္ ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစား သုံးသပ္ႏိုင္မွ ေတာ္ကာက်တယ္ဆိုတာကို ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ၾကားရပါက (သို ့) အေျပာခံရပါက သတိတရား အသိတရားႏွင့္ ရွိၾကေစရန္ ေမတၱာစကား ပါးလိုက္ရပါတယ္။

ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ေျပာလိုသူမ်ား ဆင္ျခင္တရား ရွိၾကပါေစ၊ ေကာလဟာလႏွင့္ ေသြးထိုးစကား ၾကားရ အေျပာခံရသူမ်ားလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ၾကပါေစ။

မိသားစုအတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းၾကပါေစ၊ လူမွဳအဖြဲ ့အစည္းအတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းၾကပါေစ၊ တိုင္းျပည္ရပ္ကြက္ျမဳိ ့တိုင္းအတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းၾကပါေစ ……

နစ္ေနမန္း။